Sergey Yesenin she’rlari
Erkin Vohidov tarjimalari
ONA IBODATI Qishloqning bir chetida Pastakkina uy turar, Sajda qilib shu uyda Onaizor o‘ltirar. Yolg‘iz o‘g‘lin eslar u Yonib achchiq firoqla. O’g‘li esa yurt uchun Jang qiladi yiroqda. Ona sajda qiladi, Ko‘z yoshlari shashqator. Bir nuqtaga tikilgan, Xayolida nelar bor? Ko‘z oldiga keladi: Keng dala — jang maydoni. Jonsiz yotar maydonda Mard o‘g‘li — pahlavoni. Ko‘kragida jarohat, Qop-qora qon har yog‘i. Qolmish jonsiz qo‘lida Dushmanining bayrog‘i. Ona yuzin qoplar g‘am, Chimirgancha qoshini Asta suyar qo‘liga Oppoq sochli boshini. Yurak dardi yosh bo‘lib, To‘lib kelar ko‘ziga. Marjon-marjon tomchilar Oqib tushar yuziga. |
ОНА ИБОДАТИ Қишлоқнинг бир четида Пастаккина уй турар, Сажда қилиб шу уйда Онаизор ўлтирар. Ёлғиз ўғлин эслар у Ёниб аччиқ фироқла. Ўғли эса юрт учун Жанг қилади йироқда. Она сажда қилади, Кўз ёшлари шашқатор. Бир нуқтага тикилган, Хаёлида нелар бор? Кўз олдига келади: Кенг дала — жанг майдони. Жонсиз ётар майдонда Мард ўғли — паҳлавони. Кўкрагида жароҳат, Қоп-қора қон ҳар ёғи. Қолмиш жонсиз қўлида Душманининг байроғи. Она юзин қоплар ғам, Чимирганча қошини Аста суяр қўлига Оппоқ сочли бошини. Юрак дарди ёш бўлиб, Тўлиб келар кўзига. Маржон-маржон томчилар Оқиб тушар юзига. |
IT HAQIDA DOSTON Quyosh o‘ynar javdar xirmonda, Chiptalarda nuri tilla rang. Bolaladi ona it tongda, Yetti kuchuk tug‘di mallarang. Yuvib-tarab tillari bilan, Oqshomgacha erkaladi u. Ona itning issiq bag‘ridan Qor ustida erib oqdi suv. Oqshom payti, tovuqlar endi Qo‘nog‘iga tizilishgan dam, Uy egasi xo‘mrayib keldi, Qopga soldi yettovini ham. Sho‘rlik ona chopdi ketidan, Uzoq-uzoq quvlab bordi u. Muzdek terlar oqib etidan, Achchiq-achchiq uvlab bordi u. Botqoqlardan kechib o‘tdi loy, Oyoqlari toldi, urindi. Qaytar ekan tom ustida oy, Bolasiga o‘xshab ko‘rindi. Sho‘rlik yana bolasin so‘rab, Ko‘kka boqib uvladi xasta. Yangi oy ham asta g‘ildirab, Tushib ketdi ufqdan pastta. Bechoraga ermaklab, kulib, Non o‘rniga otishgandek tosh, It ko‘zidan yulduzlar bo‘lib, Qorga oqdi tomchi-tomchi yosh. |
ИТ ҲАҚИДА ДОСТОН Қуёш ўйнар жавдар хирмонда, Чипталарда нури тилла ранг. Болалади она ит тонгда, Етти кучук туғди малларанг. Ювиб-тараб тиллари билан, Оқшомгача эркалади у. Она итнинг иссиқ бағридан Қор устида эриб оқди сув. Оқшом пайти, товуқлар энди Қўноғига тизилишган дам, Уй эгаси хўмрайиб келди, Қопга солди еттовини ҳам. Шўрлик она чопди кетидан, Узоқ-узоқ қувлаб борди у. Муздек терлар оқиб этидан, Аччиқ-аччиқ увлаб борди у. Ботқоқлардан кечиб ўтди лой, Оёқлари толди, уринди. Қайтар экан том устида ой, Боласига ўхшаб кўринди. Шўрлик яна боласин сўраб, Кўкка боқиб увлади хаста. Янги ой ҳам аста ғилдираб, Тушиб кетди уфқдан пастта. Бечорага эрмаклаб, кулиб, Нон ўрнига отишгандек тош, Ит кўзидан юлдузлар бўлиб, Қорга оқди томчи-томчи ёш. |
* * * Tongda meni uyg‘ot ertaroq, Mehribonim, mushfiq onajon! Men yo‘llarga ko‘z tutay mushtoq, Bizning uyga kelmoqda mehmon. O’rmon ichra bugun, onajon, G’ildirakning izlarin ko‘rdim. Yellar uni aylab zar kamon, Tortqilagan kezlarin ko‘rdim. Erta tongda mehmon keladi Oy shapkasin boshga ko‘yib dol. Uchqur oti ravon yeladi, Kokillari tovlanadi ol. Meni sahar uyg‘ot, onajon, Chiroqlarni yoqib qo‘y hozir. Deydilarki, bo‘lmog‘im ayon Rossiyada shuhratli shoir. She’r aytaman mehmonga ul dam, Senga, onam, o‘sgan yerimga. Sahar turib soqqan suting ham Quyiladi mening she’rimga. |
* * * Тонгда мени уйғот эртароқ, Меҳрибоним, мушфиқ онажон! Мен йўлларга кўз тутай муштоқ, Бизнинг уйга келмоқда меҳмон. Ўрмон ичра бугун, онажон, Ғилдиракнинг изларин кўрдим. Еллар уни айлаб зар камон, Тортқилаган кезларин кўрдим. Эрта тонгда меҳмон келади Ой шапкасин бошга кўйиб дол. Учқур оти равон елади, Кокиллари товланади ол. Мени саҳар уйғот, онажон, Чироқларни ёқиб қўй ҳозир. Дейдиларки, бўлмоғим аён Россияда шуҳратли шоир. Шеър айтаман меҳмонга ул дам, Сенга, онам, ўсган еримга. Саҳар туриб соққан сутинг ҳам Қуйилади менинг шеъримга. |
* * * Go‘daklikdan ma’lum har odam, Bola boshdan degan gap to‘g‘ri. Mabodo men shoir bo‘lmasam, Bo‘lar edim bezori, o‘g‘ri. Jikkakkina shum bola edim, Tengdoshlarim ichra «qahramon». Qaytar edim ko‘chadan doim Burnim pachoq, usti boshim qon. Qo‘rqib ketgan onam qoshida Derdim tutib o‘zimni mahkam: «Hechqisi yo‘q. Qotsildim toshga. Ertagacha qolmas o‘rni ham». Yillar o‘tdi, ketdi bolalik, Nihoya yo‘q armonlarimga. Yoshlikdagi sho‘xlik, olovlik Ko‘chdi she’ru dostonlarimga. Bolaligim ketdi borini Satrlarda qoldirib butun. She’rlarimda shum, bezorining Xislatlari aks etar bu kun. Mag‘rurligim hamon qolmagan, Hamon baland o‘tli ko‘kragim. Bolalikda burnim qonagan, Bugun esa qondir yuragim. Mendan kulgan to‘da qoshida Deyman tutib o‘zimni mahkam: «Hechqisi yo‘q! Qoqildim toshga, Ertagacha qolmas o‘rni ham». Meni so‘kmang! Bo‘lar ish bo‘ldi, So‘z sotuvchi savdogarmasman. Oltin boshim quyi egildi, Bu dunyodan sovidim, bas, man. Shaharda ham qolmog‘im mahol, Na qishloqqa mayl sezarman, Bir yo‘l qoldi; o‘stirib soqol Rossiyani daydib kezarman. Xayr, deyman doston, she’rlarga, Io‘lga to‘rva olurman, xolos. Ko‘chadagi bir darbadarga Shamollar ham qo‘shiq aytar soz. Piyoz, turup hidin taratib, Bilganimni qilib yurarman. Burnim oqsa yengimga artib, Peshonamda borin ko‘rarman. Qor quyunin tinglarman behis, Baxt kerakmas bundan ziyoda. Bunday ajib turfa ishlarsiz, Yashamasman yorug‘ dunyoda. |
* * * Гўдакликдан маълум ҳар одам, Бола бошдан деган гап тўғри. Мабодо мен шоир бўлмасам, Бўлар эдим безори, ўғри. Жиккаккина шум бола эдим, Тенгдошларим ичра «қаҳрамон». Қайтар эдим кўчадан доим Бурним пачоқ, усти бошим қон. Қўрқиб кетган онам қошида Дердим тутиб ўзимни маҳкам: «Ҳечқиси йўқ. Қоқилдим тошга. Эртагача қолмас ўрни ҳам». Йиллар ўтди, кетди болалик, Ниҳоя йўқ армонларимга. Ёшликдаги шўхлик, оловлик Кўчди шеъру достонларимга. Болалигим кетди борини Сатрларда қолдириб бутун. Шеърларимда шум, безорининг Хислатлари акс этар бу кун. Мағрурлигим ҳамон қолмаган, Ҳамон баланд ўтли кўкрагим. Болаликда бурним қонаган, Бугун эса қондир юрагим. Мендан кулган тўда қошида Дейман тутиб ўзимни маҳкам: «Ҳечқиси йўқ! Қоқилдим тошга, Эртагача қолмас ўрни ҳам». Мени сўкманг! Бўлар иш бўлди, Сўз сотувчи савдогармасман. Олтин бошим қуйи эгилди, Бу дунёдан совидим, бас, ман. Шаҳарда ҳам қолмоғим маҳол, На қишлоққа майл сезарман, Бир йўл қолди; ўстириб соқол Россияни дайдиб кезарман. Хайр, дейман достон, шеърларга, Иўлга тўрва олурман, холос. Кўчадаги бир дарбадарга Шамоллар ҳам қўшиқ айтар соз. Пиёз, туруп ҳидин таратиб, Билганимни қилиб юрарман. Бурним оқса енгимга артиб, Пешонамда борин кўрарман. Қор қуюнин тингларман беҳис, Бахт керакмас бундан зиёда. Бундай ажиб турфа ишларсиз, Яшамасман ёруғ дунёда. |
* * * Aldamasman o‘zimni bu kun, Yuragimda uqubatli g‘ash. Bezori deb nom oldim nechun? Nega nomim bo‘ldi janjalkash? Ug‘ri bo‘lib o‘rmon kesmadim, Bo‘yamadim qo‘limni qonga. Aybim faqat ko‘cha kezganim, Jilmayganim o‘tgan-ketganga. Men maskovlik bir dalli yigit, O’zimga xon, tanti, chapani. Ko‘chadagi har bir daydi it Yurishimdan taniydi mani. Tverskoyda ko‘rib yiroqdan, Bosh irg‘ashar menga otlar ham. Jonvorlarga yaxshi o‘rtoqman, She’rim ular dardiga malham. Boshimdagi bul tsilindrim Jononlarga yoqish uchunmas. Unda berib baytallarga yem, Chaynashiga qilurman havas. Odamlardan yuvdim qo‘limni, O’z do‘stlarim sari intildim. Eng chiroyli galstugimni Kuchuklarning bo‘yniga ildim. Endi darddan xoliman bu kun. Dilimda yo‘k uqubatli g‘ash. Aldoqchi deb nom oldim shu-chun, Shu-chun nomim bo‘ldi janjalkash. |
* * * Алдамасман ўзимни бу кун, Юрагимда уқубатли ғаш. Безори деб ном олдим нечун? Нега номим бўлди жанжалкаш? Уғри бўлиб ўрмон кесмадим, Бўямадим қўлимни қонга. Айбим фақат кўча кезганим, Жилмайганим ўтган-кетганга. Мен масковлик бир далли йигит, Ўзимга хон, танти, чапани. Кўчадаги ҳар бир дайди ит Юришимдан танийди мани. Тверскойда кўриб йироқдан, Бош ирғашар менга отлар ҳам. Жонворларга яхши ўртоқман, Шеърим улар дардига малҳам. Бошимдаги бул цилиндрим Жононларга ёқиш учунмас. Унда бериб байталларга ем, Чайнашига қилурман ҳавас. Одамлардан ювдим қўлимни, Ўз дўстларим сари интилдим. Энг чиройли галстугимни Кучукларнинг бўйнига илдим. Энди дарддан холиман бу кун. Дилимда йўк уқубатли ғаш. Алдоқчи деб ном олдим шу-чун, Шу-чун номим бўлди жанжалкаш. |
* * * Bas! Bo‘lar ish bo‘ldi, kerakmas, Qaytmas bo‘ldim endi yurtimga. Yaproklari qanot teraklar Soya solmas endi ustimga. Pastak kulbam bunchalar mensiz, O’lib bo‘lgan qari itim ham. Maskovning bir burchida, esiz, Zavol topmoq chog‘i nasibam. Bu shaharga bo‘ldim men shaydo, Garchi ko‘hna, ko‘rimsiz makon. Mudrab yotgan oltin Osiyo Gumbazlarda bo‘lur namoyon. Tunda esa, oy nur sochgan dam Go‘yo… bilmam, nima singari… Bosh eggancha tashlayman qadam O’sha tanish mayxona sari. Meni kutar bu dahshat maskan, Bunda tunni ulab saharga, May ichaman o‘g‘rilar bilan, She’r o‘qiyman fohishalarga. Kayf tumani chulg‘aganda men Faryod bilan ochaman ko‘nglim: «Men ham sizdek gumroh bandaman, Mening ham yo‘q, qaytarga yo‘lim». Pastak kulbam bukchayar mensiz, O’lib bo‘lgan qari itim ham. Maskovning bir burchida, esiz, Zavol topmoq chog‘i nasibam. |
* * * Бас! Бўлар иш бўлди, керакмас, Қайтмас бўлдим энди юртимга. Япроклари қанот тераклар Соя солмас энди устимга. Пастак кулбам бунчалар менсиз, Ўлиб бўлган қари итим ҳам. Масковнинг бир бурчида, эсиз, Завол топмоқ чоғи насибам. Бу шаҳарга бўлдим мен шайдо, Гарчи кўҳна, кўримсиз макон. Мудраб ётган олтин Осиё Гумбазларда бўлур намоён. Тунда эса, ой нур сочган дам Гўё… билмам, нима сингари… Бош эгганча ташлайман қадам Ўша таниш майхона сари. Мени кутар бу даҳшат маскан, Бунда тунни улаб саҳарга, Май ичаман ўғрилар билан, Шеър ўқийман фоҳишаларга. Кайф тумани чулғаганда мен Фарёд билан очаман кўнглим: «Мен ҳам сиздек гумроҳ бандаман, Менинг ҳам йўқ, қайтарга йўлим». Пастак кулбам букчаяр менсиз, Ўлиб бўлган қари итим ҳам. Масковнинг бир бурчида, эсиз, Завол топмоқ чоғи насибам. |
* * * Bir manzilga borurmiz kam-kam, Bir manzilki, halovat hokim. Yig‘ishtirmoq chog‘i menga ham Boqiy yo‘lga do‘kon-dastgohim. Ey siz, suluv, oppoq qayinlar, Ey sen, zamin, bog‘lar, barxanlar. Ketayotgan saflarga qarab Yuragimga cho‘kar armonlar. Men o‘zimcha ko‘p o‘ylar surdim, O’z hakimda she’r aytdim talay. Baxtlimanki, yashadim, ko‘rdim, Bu dunyoga keldim har qalay. Baxtlimanki, sevdim, intildim, Quloch yozdim chechaklar aro. Jonvorlarni ukam deb bildim, Boshlariga urmadim aslo. Bilaman, ul manzilda balqib Yotmas oqqush bo‘yin boshoqlar. Ketayotgan saflarga boqib Shundan menda alam, qiynoqlar. Bilamanki, o‘shal ma’voda Bu kengliklar bo‘lmas, shubhasiz. Shuning uchun menga dunyoda Yashayotgan odamlar aziz. |
* * * Бир манзилга борурмиз кам-кам, Бир манзилки, ҳаловат ҳоким. Йиғиштирмоқ чоғи менга ҳам Боқий йўлга дўкон-дастгоҳим. Эй сиз, сулув, оппоқ қайинлар, Эй сен, замин, боғлар, барханлар. Кетаётган сафларга қараб Юрагимга чўкар армонлар. Мен ўзимча кўп ўйлар сурдим, Ўз ҳакимда шеър айтдим талай. Бахтлиманки, яшадим, кўрдим, Бу дунёга келдим ҳар қалай. Бахтлиманки, севдим, интилдим, Қулоч ёздим чечаклар аро. Жонворларни укам деб билдим, Бошларига урмадим асло. Биламан, ул манзилда балқиб Ётмас оққуш бўйин бошоқлар. Кетаётган сафларга боқиб Шундан менда алам, қийноқлар. Биламанки, ўшал маъвода Бу кенгликлар бўлмас, шубҳасиз. Шунинг учун менга дунёда Яшаётган одамлар азиз. |
AYOLGA MAKTUB Usha kun, albatta, Yodingizdadir. Burchakka qisilib Ojiz turganim. G’azabnok edingiz, Va g‘oyat og‘ir — So‘z bilan urdingiz Betimga manim. Dedingiz: Bas, yetar, Ajramoq kerak. Betartib umrimdan Toqatingiz toq. Izlamoq bo‘ldingiz Oqilroq erkak. Mening qismatim-chi, Tubanlab ketmoq. Men sizni sevardim, Siz esa aslo. Parvo qilmasdingiz, Men edim bexol — Shaddod bir suvoriy Xaloyiq aro Qamchilab choptirgan Sho‘rlik ot misol. Siz bilmas edingiz, Bo‘ronda, axir, Meni o‘z bag‘riga Tortganin girdob. Qayon eltmoqdadir Bizlarni taqdir, Bilolmay chekardim Achchiq iztirob. Yuzni ko‘rmoq qiyin Boqib yaqindan, Har narsa yiroqdan Ko‘rinar ayon. Dengiz harakatta Kelsa to‘lqindan, Bilingki, kemaning Axvoli yomon. Yer katta kemadir, Kimdir nogaxon Yangi hayot uchun, Yangi shon uchun Bu ulkan kemani Dahshatli bo‘ron, To‘lqinlar qo‘yniga Yo‘lladi bugun. Kema chaykalarkan Notinch dengizda Boshi aylanmagan, Yiqilmagan kim? Juda kam, Juda kam, Bundaylar bizda, Ularning idroki Qalbiga hokim. Shunda men Xaloyiq shovqini aro O’qchigan yuzlarga Boqishdan toldim. Shunda men, toqatsiz, Kemaning qaro Ostki xonasiga Kirib yo‘qoldim. Qahvaxona edi Bu ostki xona. Shu kundan qadahga Egildi boshim. Dunyoni unutdim Tamom mastona, May bo‘ldi hayotda Yolg‘iz yo‘ldoshim. Sevgilim! Men uchun — Qiynaldingiz ko‘p. G’amgin ko‘zingizdan Sezardim buni. Axir men sharobga Bosh bilan cho‘kib, G’avg‘osiz o‘tmasdi Biror-bir kunim. Siz bilmas edingiz Bo‘ronda, axir, Meni o‘z bag‘riga Tortganin girdob. Qayon eltmoqdadir Bizlarni taqdir, Bilolmay chekardim Achchiq iztirob. Mana, yillar o‘tdi, Ulg‘aydi yeshim. Fikru hislarim ham O’zgacha butun. Bayram sharobidan Ko‘tarmay boshim Darg‘aga sharaf-shon O’qiyman bugun. Dilni erkalarkan Nozik tuyg‘ular Sizning tashvishingiz Yodimga oldim. Shoshaman siz tomon Bermoqqa xabar: Bir zamon kim edim, Kim bo‘lib qoldim. Sevgilim! Quvonch-la qilurman bayon, Men bir tik qoyadan Yiqilmay qoldim. Sho‘rolar yurtimda Endi bu zamon Men ashaddiy hamroh. Nomini oldim. Men tamom boshqaman, Yor bo‘lsam bugun Sizni qiynamasdim Balki u qadar. Shonli mehnat uchun, Erk va baxt uchun Borishga tayyorman La-Manshga qadar. Siz meni kechiring, Siz endi boshqa. Bugun sizga oqil, Jiddiy er hamdam. Bizning tashvishlarni Urmaysiz boshga, Zarra kerakmasman Sizga o‘zim ham. Mayli, yashang yangi Yorning oldida, Baxtli bo‘ling, shudir Tilagim mening. Sizga salom bilan, Sizni yodida Doim saqlaguvchi Sergey Yesenin. |
АЁЛГА МАКТУБ Уша кун, албатта, Ёдингиздадир. Бурчакка қисилиб Ожиз турганим. Ғазабнок эдингиз, Ва ғоят оғир — Сўз билан урдингиз Бетимга маним. Дедингиз: Бас, етар, Ажрамоқ керак. Бетартиб умримдан Тоқатингиз тоқ. Изламоқ бўлдингиз Оқилроқ эркак. Менинг қисматим-чи, Тубанлаб кетмоқ. Мен сизни севардим, Сиз эса асло. Парво қилмасдингиз, Мен эдим бехол — Шаддод бир суворий Халойиқ аро Қамчилаб чоптирган Шўрлик от мисол. Сиз билмас эдингиз, Бўронда, ахир, Мени ўз бағрига Тортганин гирдоб. Қаён элтмоқдадир Бизларни тақдир, Билолмай чекардим Аччиқ изтироб. Юзни кўрмоқ қийин Боқиб яқиндан, Ҳар нарса йироқдан Кўринар аён. Денгиз ҳаракатта Келса тўлқиндан, Билингки, кеманинг Ахволи ёмон. Ер катта кемадир, Кимдир ногахон Янги ҳаёт учун, Янги шон учун Бу улкан кемани Даҳшатли бўрон, Тўлқинлар қўйнига Йўллади бугун. Кема чайкаларкан Нотинч денгизда Боши айланмаган, Йиқилмаган ким? Жуда кам, Жуда кам, Бундайлар бизда, Уларнинг идроки Қалбига ҳоким. Шунда мен Халойиқ шовқини аро Ўқчиган юзларга Боқишдан толдим. Шунда мен, тоқатсиз, Кеманинг қаро Остки хонасига Кириб йўқолдим. Қаҳвахона эди Бу остки хона. Шу кундан қадаҳга Эгилди бошим. Дунёни унутдим Тамом мастона, Май бўлди ҳаётда Ёлғиз йўлдошим. Севгилим! Мен учун — Қийналдингиз кўп. Ғамгин кўзингиздан Сезардим буни. Ахир мен шаробга Бош билан чўкиб, Ғавғосиз ўтмасди Бирор-бир куним. Сиз билмас эдингиз Бўронда, ахир, Мени ўз бағрига Тортганин гирдоб. Қаён элтмоқдадир Бизларни тақдир, Билолмай чекардим Аччиқ изтироб. Мана, йиллар ўтди, Улғайди ешим. Фикру ҳисларим ҳам Ўзгача бутун. Байрам шаробидан Кўтармай бошим Дарғага шараф-шон Ўқийман бугун. Дилни эркаларкан Нозик туйғулар Сизнинг ташвишингиз Ёдимга олдим. Шошаман сиз томон Бермоққа хабар: Бир замон ким эдим, Ким бўлиб қолдим. Севгилим! Қувонч-ла қилурман баён, Мен бир тик қоядан Йиқилмай қолдим. Шўролар юртимда Энди бу замон Мен ашаддий ҳамроҳ. Номини олдим. Мен тамом бошқаман, Ёр бўлсам бугун Сизни қийнамасдим Балки у қадар. Шонли меҳнат учун, Эрк ва бахт учун Боришга тайёрман Ла-Маншга қадар. Сиз мени кечиринг, Сиз энди бошқа. Бугун сизга оқил, Жиддий эр ҳамдам. Бизнинг ташвишларни Урмайсиз бошга, Зарра керакмасман Сизга ўзим ҳам. Майли, яшанг янги Ёрнинг олдида, Бахтли бўлинг, шудир Тилагим менинг. Сизга салом билан, Сизни ёдида Доим сақлагувчи Сергей Есенин. |
ONAMDAN MAKTUB Endi ne ham o‘ylab Topadir xayol, Javobni o‘ylayman Chakkamni tutib. Stolim ustida Yotar xafahol Onaginam menga Yo‘llagan maktub. «Ko‘zimiz to‘rt bo‘ldi, Bolam, kelaqol. Yaxshiydi bayramga Kelsang, har qalay. Otangga ishtonlik, Menga jun ro‘mol Olakel, bizlarda Kamchilik talay. Menga sira yoqmas Shoirliging ham, Janjalkashlik bilan Topgan shuhrating. Undan ko‘ra omoch Haydasang, bolam, Obro‘ keltirardi Halol mehnating. Men ham qarib qoldim, Hech yo‘q darmonim. Oh, sen bo‘lsang eding Mening yonimda. Kelinlik bo‘lardim, So‘nggi armonim — Nabira suyardim Asrab jonimda. Sen bola-chaqalik Bo‘lmading, daydi. Yuragingni berding O’zgaga oson. Oilang bo‘lsaydi, Do‘sting bo‘lsaydi, Senga mayxonalar Bo‘lmasdi makon. Jonim bolaginam, Ne bo‘ldi senga? Mo‘min-qobil eding Bir vaqt naqadar. El-yurt havas bilan Aytardi menga: Aleksandr Yesenin — Baxtiyor padar. Afsus, niyatimiz Bo‘lmadi hosil. Barbod bo‘ldi so‘nggi Umidimiz ham. Otang o‘ylar edi — She’r yozib qoyil, Bir dunyo pul topib Keladi bolam. Ammo sendan bir so‘m Kelmas, bolajon. O’kinchlarimizning Bosh sababi shul. Xomtama bo‘libmiz, Holingdan ayon: To‘lamas ekanlar She’r yozganga mo‘l. Menga sira yoqmas Shoirliging ham, Janjalkashlik bilan Topgan shuhrating. Undan ko‘ra omoch Haydasang, bolam, Obro‘ keltirardi Halol mehnating. Endi bo‘lsa bizni Ezdi g‘am, alam. Ot yo‘q, Pul yo‘q, borib Olsak naqd so‘mga. Uyda bo‘lsang eding, U zehning bilan Rais bo‘lar eding Volijroqo‘mga. Boshqacha bo‘lardi Bizning tiriklik, Sarson yurmas eding Sen ham yiroqda. Xotining yonimda Urchuq yigirib, Sen birga qararding Qarigan chog‘da…» Xatni g‘ijimlayman, So‘z aytmoq qiyin, Oh, bormi girdobdan Chiqmoqqa imkon. Yurak so‘zlarimni Aytaman keyin, Javob maktubimda Qilaman bayon. |
ОНАМДАН МАКТУБ Энди не ҳам ўйлаб Топадир хаёл, Жавобни ўйлайман Чаккамни тутиб. Столим устида Ётар хафаҳол Онагинам менга Йўллаган мактуб. «Кўзимиз тўрт бўлди, Болам, келақол. Яхшийди байрамга Келсанг, ҳар қалай. Отангга иштонлик, Менга жун рўмол Олакел, бизларда Камчилик талай. Менга сира ёқмас Шоирлигинг ҳам, Жанжалкашлик билан Топган шуҳратинг. Ундан кўра омоч Ҳайдасанг, болам, Обрў келтирарди Ҳалол меҳнатинг. Мен ҳам қариб қолдим, Ҳеч йўқ дармоним. Оҳ, сен бўлсанг эдинг Менинг ёнимда. Келинлик бўлардим, Сўнгги армоним — Набира суярдим Асраб жонимда. Сен бола-чақалик Бўлмадинг, дайди. Юрагингни бердинг Ўзгага осон. Оиланг бўлсайди, Дўстинг бўлсайди, Сенга майхоналар Бўлмасди макон. Жоним болагинам, Не бўлди сенга? Мўмин-қобил эдинг Бир вақт нақадар. Эл-юрт ҳавас билан Айтарди менга: Александр Есенин — Бахтиёр падар. Афсус, ниятимиз Бўлмади ҳосил. Барбод бўлди сўнгги Умидимиз ҳам. Отанг ўйлар эди — Шеър ёзиб қойил, Бир дунё пул топиб Келади болам. Аммо сендан бир сўм Келмас, болажон. Ўкинчларимизнинг Бош сабаби шул. Хомтама бўлибмиз, Ҳолингдан аён: Тўламас эканлар Шеър ёзганга мўл. Менга сира ёқмас Шоирлигинг ҳам, Жанжалкашлик билан Топган шуҳратинг. Ундан кўра омоч Ҳайдасанг, болам, Обрў келтирарди Ҳалол меҳнатинг. Энди бўлса бизни Эзди ғам, алам. От йўқ, Пул йўқ, бориб Олсак нақд сўмга. Уйда бўлсанг эдинг, У зеҳнинг билан Раис бўлар эдинг Волижроқўмга. Бошқача бўларди Бизнинг тириклик, Сарсон юрмас эдинг Сен ҳам йироқда. Хотининг ёнимда Урчуқ йигириб, Сен бирга қарардинг Қариган чоғда…» Хатни ғижимлайман, Сўз айтмоқ қийин, Оҳ, борми гирдобдан Чиқмоққа имкон. Юрак сўзларимни Айтаман кейин, Жавоб мактубимда Қиламан баён. |
ERON TARONALARI * * * Dog`lar ketmish majruh ko`ngildan, Mast vasvasa qo`zg`amas tug`yon. Men dardimga Tehron gulidan Choyxonada topoldim darmon. Choyxonachi — barvasta, o`ktam, Qoyil qolsin rus, deb, choyimga, O`tkir aroq, may o`rniga ham Achchi`-achchiq, choy tutar menga. Qo`y, mezbonim, ammo had bilan, Bog`ing aro turfa gullar bor. Oqshom menga niqob ostidan Ohu ko`zin suzdi gulruxsor. Rossiyada gulday qizlarni Tutqunlikda saqlamas erlar. Sarmast etar busa bizlarni Bexanjaru, bemakru bezar. Bu tong yuzli dildor qoshimda Bir bor xirom etsa noz bilan, Shohi ro`mol solgum boshiga, Yo`llariga sheroziy gilam. Mezbon, choy quy menga lolagun, Shoir senga so`ylamas yolg`on. Ehtiyot bo`l o`zingga bukun, So`ngra mendan qilmagin gumon. Eshikka ko`p qarayberma san, Gul bog`ingga baribir yo`l bor. Oqshom menga niqob ostidan Ohu ko`zin suzdi gulruxsor. |
ФОРС ТАРОНАЛАРИ * * * Доғлар кетмиш мажруҳ кўнгилдан, Маст васваса қўзғамас туғён. Мен дардимга Теҳрон гулидан Чойхонада тополдим дармон. Чойхоначи — барваста, ўктам. Қойил қолсин рус, деб, чойимга, Ўткир ароқ, май ўрнига ҳам Аччиқ-аччиқ чой тутар менга. Сийла, мезбон, аммо ҳад билан, Боғинг аро турфа гуллар бор. Оқшом менга ҳижоб остидан, Дилбар кўзин сузмади бекор. Россияда гулдай қизларни Қулдай тутқун сақламас эрлар, Сармаст этар бўса бизларни Беханжару бемакру безар. Бу тонг юзли дилдор қошимда Бир бор хиром этса ноз билан, Шоҳи рўмол солгум бошига, Йўлларига — шерозий гилам. Мезбон, чой қуй менга лолагун, Шоир сенга сўйламас ёлғон. Эҳтиёт бўл ўзингга бугун, Сўнгра мендан қилмагин гумон. Эшикка кўп қарай берма сан, Гулбоғингга, барибир, йўл бор… Оқшом менга ҳижоб остидан Дилбар кўзин сузмади бекор. |
* * * Bukun dedim sarrofga atay, Alisharkan so`mni tumanga: «O`rgat, go`zal La’limga aytay, O`rgat, sevdim, demoqni manga». Ul sarrofga dedim bukun man Yeldan sokin, jilg`alardan tinch: «O`rgat menga, go`zal La’limdan Fors tilida surayin o`pich». Yana dedim sarrofga atay Hayajonim dilda berkitib, O`rgat, go`zal La’limga aytay, O`rgat, aytay «menikisan», deb. Shunda menga dedi u, evoh — Ishq vasfiga topilmas so`zlar. Sevaman, der dildan chiqqan oh, Yoqut kabi yonguvchi ko`zlar. So`rma mendan bo`saning ismin, Nomi yo`qdir senga aytmoqqa. U keltirib atirgul isin, Gulbarg bo`lib qo`nar dudoqqa. Sevgi dilga bermas kafolat, Sevgi baxtga, yo dardga yo`llar. Menikisan deyolur faqat Yuzdan niqob ko`targan qo`llar. |
* * * Бугун дедим саррофга атай, Алишаркан сўмни туманга: «Ўргат, гўзал Лаълимга айтай, Ўргат севдим, демоқни манга». Ул саррофга дедим бугун мен Елдан сокин, жилғалардан тинч: «Ўргат менга, гўзал Лаълимдан Форс тилида сўрайин ўпич». Яна дедим саррофга атай Ҳаяжоним дилда беркитиб, Ўргат, гўзал Лаълимга айтай, Ўргат, айтай «меникисан», деб. Шунда менга деди у, э воҳ — Ишқ шарқига топилмас сўзлар. Севаман дер дилдан чиққан оқ, Ёқут каби ёнгувчи кўзлар. Сўрма мендан бўсанинг исмин, Номи йўқдир сенга айтмоққа, У келтириб атиргул исин, Гулбарг бўлиб қўнар дудоққа. Севги дилга бермас кафолат, Севги бахтга е дардга йўллар. Меникисан деёлур фақат Юздан ҳижоб кўтарган қўллар. |
* * * Shahinam, o, mening Shahinam, Bilsang, shimol Vatandir menga. Dalalardan so`ylaymi senga, Oy nur sepgan boshoqlardan ham, Shahinam, o, mening Shahinam. Bilsang, shimol Vatandir menga, Unda oy ham yuz bora ulkan. Sheroz qancha bo`lmasin ko`rkam, Aziz o`lka Ryazandir menga, Bilsang, shimol Vatandir menga. Dalalardan so`ylaymi senga? Sochim olmish bug`doyidan rang, Barmog`ingga o`ra xohlasang, Zarra og`riq sezilmas menga, Dalalardan so`ylaymi senga? Oy nur sepgan bosho`lardan ham Oltin sochim so`ylasin, dildor. Kul, o`yna-yu, dalamdan zinhor Gapirmagin menga, jonginam, Oy nur sepgan boshoqlardan ham. Shahinam, o, mening Shahinam, Shimol yoqda bir nozanin bor, Senga o`xshar, g`oyatda dildor, Balki meni o`ylar ul sanam… Shahinam, o, mening Shahinam. |
* * * Шаҳинам, о менинг Шаҳинам, Билсанг, шимол Ватандир менга. Далалардан сўйлайми сенга. Ой нур сепган бошоқлардан ҳам. Шаҳинам, о менинг Шаҳинам. Билсанг, шимол Ватандир менга. Унда ой қам юз бора улкан. Шероз қанча бўлмасин кўркам Азиз ўлка Рязандир менга. Билсанг, шимол Ватандир менга. Далалардан сўйлайми сенга? Сочим олмиш буғдойидан ранг. Бармоғингга ўра хоҳласанг, Зарра оғриқ сезилмас менга, Далалардан сўйлайми сенга? Ой нур сепган бошоқлардан ҳам Олтин сочим сўйласин, дилдор, Кул, ўйна-ю, даламни зинҳор Эслатмагин менга, жонгинам, Ой нур сепган бошоқларни ҳам. Шаҳинам, о менинг Шаҳинам, Шимол ёқда бир нозанин бор: Сенга ўхшар, ғоятда дилдор Балки мени ўйлар ул санам… Шаҳинам, о менинг Шаҳинам. |
* * * Deding: Sa’diy doimo yorning Siynasidan olarkan bo`sa. Xudo haqqi, shoshma, dildorim, Qochmas axir o`rganish bo`lsa. Qur’onda bor, deding, azaldan «Alqasosul minalhaq», tamom. Men tug`ilgan bo`lsam Ryazanda, Qaydan tanish bo`lsin bu kalom. Sen kuylading: «Firot ortida Gullar borki qizlardan go`zal!» Boy bo`lsaydim qo`shiq bobida, To`qir edim boshqa bir g`azal. Gar qizlardan bo`lsa ziyoda, Men gullarni qirqardim butkul, To ko`rmayin yorug` dunyoda Shahinamdan suluvroq bir gul. O`git bilan qiynama endi, O`gitlaring menga ne darkor?! Shoir bo`lib dunyoga keldim, Shoir kabi o`paman, dildor. |
* * * Дединг: Саъдий доимо ёрнинг Сийнасидан оларкан бўса. Худо ҳаққи, шошма, дилдорим, Қочмас ахир ўрганиш бўлса. Дединг: — «Қуръон сўзи азалдан «Алқасосу миналҳақ» тамом!» Мен туғилган бўлсам Рязанда Қайдан таниш бўлсин бу калом. Сен куйладинг: «Фрот ортида, Гуллар борки, қизлардан гўзал!» Вой бўлсайдим қўшиқ бобида Тўқир эдим бошқа бир ғазал. Гар қизлардан бўлса зиёда Мен гулларни кесардим буткул, То кўрмайин ёруғ дунёда Шаҳинамдан сулувроқ бир гул. Ўгит билан қийнама энди, Ўгитларинг менга не даркор?! Шоир бўлиб дунёга келдим, Шоир каби ўпаман, дилдор. |
* * * Za’far yurtga nur to`kar oqshom, Bog`da gullar javlon urgan payt. Kel, jonginam, qo`shiq ayt, Xayyom — Kuylab o`tgan qo`shiqlardan ayt, Bog`da gullar javlon urgan payt. Oy nuriga g`arq bo`lgan Sheroz, Parvonadek uchar yulduzlar. Menga yoqmas, o`tinaman, rost, Niqob tutsa dilrabo yuzlar, Oy nuriga ko`milgan Sheroz. Qizlar yuzin saqlar niqobda, Issiqdanmi bo`lib asramoq, Yo kuymasin derlar oftobda Sevsin uchun yigitlar ko`proq — Qizlar yuzin saqlar niqobda. Niqob bilan do`st bo`lma, gulro`, Yoz so`zimni yoding lavhiga, Umr o`zi g`oyat qisqa-ku, To`ymoq qiyin tole shavqiga, Yoz so`zimni yoding lavhiga. Qismatlarda ne qaroliq bor, Qolmas bir zum baxsh etsang rohat. Gunoh bo`lur shu sabab, dildor, Bu dunyoda yashirsang tal’at, Bergach uni ona tabiat. Bog`da gullar tebranar oqshom, Yuragimda o`zga bir diyor. O`zim senga qo`shi` aytay, yor! Bu qo`shiqni bilmagan Xayyom. Bog`da gullar tebranar oqshom… |
* * * Заъфар юртга нур тўкар оқшом, Боғда гуллар жавлон урган пайт, Кел, жонганам, кушик, айт, Хайём — Куйлаб ўтган қўшиқлардан айт Боғда гуллар жавлон урган пайт. Ой нурига ғарқ бўлган Шероз, Парвонадек учар юлдузлар. Менга ёкмас, ўртанаман, рост, Ҳижоб тутса дилрабо юзлар, Ой нурига кўмилган Шероз. Қизлар юзни саклар хижобда, Иссиқданми бўлиб асрамоқ, Ё куймасин дерлар офтобда. Севсин учун йигитлар кўпроқ Қизлар юзни сақлар ҳижобда. Ҳижоб билан дўст бўлма гулрў, Ёз сўзимни ёдинг лавҳига, Умр ўзи ғоят қисқа-ку, Тўймоқ қийин толе шавқига, Ёз сўзимни ёдинг лавҳига. Қисматларда не қаролик бор, Қолмас бир зум бахш этсанг рохат. Гуноҳ бўлур шу сабаб, дилдор, Бу дунёда яширсанг талъат, Бергач уни она-табиат. Боғда гуллар тебранар оқшом, Юрагимда ўзга бир диёр, ўзим сенга қўшиқ. айтай, ёр! Бу қўшиқни билмаган Хайём. Боғда гуллар тебранар оқшом… |
* * * Men Bosforda bo’lmaganman hech, Uni so’ylab berolmam senga. Lekin moviy ko’zlaring har kech, Dengiz bo’lib ko’rinar menga. Qilmaganman Bog’dodga safar, Karvon bilan eltmadim xino. Ammo bir zum tin olsam netar, Tizzangga bosh qo’yib dilrabo. Shafqat ayla jonginam derman, Ham qilurman qancha iltijo, Rossiyada mashhur shoirman, Nechun zarra qilmaysan parvo?! Kuy taratar qalbimda garmon’, Qaydadir it hurar oydin kech. Eron qizi,moviy, bepoyon, Yurtni ko’rging kelmaydimi hech? Bunda ko’ngil yozgani emas, Izlab keldim hayolan seni. Oqqushqanot qo’llar har nafas Og’ushiga chorladi meni. Nolishim yo’q o’tgan umrimdan, Ammo horg’in dil izlar orom. Dilbar, menga quvnoq yurtingdan, Biror narsa so’yla bu oqshom. Afsun bilan tarqat o’ylarim, Toki chiqsin ko’nglimdan garmon’, Toki o’sha shimol dilbarin O’ylamayin, qilmayin armon. Men Bosforda bo’lmaganman hech, Ammo so’ylab berurman senga. Chunki moviy ko’zlaring har kech, Dengiz bo’lib ko’rinar menga. |
* * * Мен Босфорда бўлмаганман ҳеч, Уни сўйлаб беролмам сенга. Лекин мовий кўзларинг ҳар кеч Денгиз бўлиб кўринар менга. Қилмаганман Бағдодга сафар, Карвон билан элтмадим хино, Аммо бир зум тин олсам нетар Тиззангга бош қўйиб, дилрабо! Шафқат айла, жонгинам, дерман, Ҳам қилурман қанча илтижо, Россияда машҳур шоирман, Нечун зарра қилмайсан парво?! Куй таратар қалбимда гармонь, Қайдадир ит ҳурар ойдин кеч, Эрон қизи, мовий, бепоён Юртни кўргинг келмайдими ҳеч? Бунда кўнгил езгани эмас, Излаб келдим хаёлан сени. Оққушқанот қўллар ҳар нафас Оғушига чорлади мени. Нолишим йўқ ўтган умримдан, Аммо ҳорғин дил излар ором. Дилбар, менга қувноқ юртингдан Бирор нарса сўйла бу оқшом. Афсун билан тарқат ўйларим, Токи чиксин кўнглимдан гармонь, Токи ўша шимол дилбарин ўйламайин, килмайин армон. Мен Босфорда бўлмаганман ҳеч, Аммо сўйлаб берурман сенга. Чунки мовий кўзларинг хар кеч Денгиз бўлиб кўринар менга. |
* * * Havo toza, musaffo, zangor, Gulzor bo`ldi menga saylgoh. Ufqlarga yo`l olgan sayyoh, Yetolmaysan manzilga zinhor, Havo toza, musaffo, zangor. Dalalardan o`tasan tanho, Bog`lar senga ochadi quchoq. Sen-chi, bo`lib gulga maxliyo, Tikanlarga bosmagin oyoq, Dalalardan o`tganda tanho. Shitirlar, yo`q, shivirlar barglar, Nafis, go`yo Sa’diy g`azali. Ko`zlaringga ko`kning go`zali — Oltin oydan yoriladi zar. Nafis go`yo Sa’diy g`azali. Dil qo`shig`in bastalar pari, Nay sasidek mayin, dilrabo. Og`ushiga olsa ul barno, Ketar dildan g`am, hijron nari, Nay kuylaydi mayin, dilrabo. Mana, uzoq kezib piyoda Charchaganning ezgu matlabi: Esar salqin, xushbuy shabboda, Shimiradi qaqragan labim, Esar salqin, xushbuy shabboda. |
* * * Ҳаво тоза, мусаффо, зангор, Гулзор бўлди менга сайилгоҳ. Уфқларга йўл олган сайёҳ, Етолмайсан саҳрога зинҳор. Ҳаво тоза, мусаффо, зангор. Далалардан ўтасан танҳо, Боғлар сенга очади қучоқ. Чинни гулга бўлиб маҳлиё, Қаршисида чўкарсан ногоҳ Далалардан ўтганда танҳо. Шитирлар, йўқ, шивирлар барглар, Нафис, гўё Саъдий ғазали. Кўзларингга кўкнинг гўзали — Олтин ойдан ёғилади зар, Нафис, гўё Саъдий ғазали. Дил қўшиғинг басталар пари, Най сасидек майин, дилрабо. Оғушига олса ул барпо Кетар дилдан ғам, ҳижрон нари, Най куйлайди майин, дилрабо. Мана, узоқ кезиб пиёда Чарчаганнинг эзгу матлаби: Эсар салқин, хушбўи шаббода, Шимиради қақраган лабим. Эсар салқин, хушбўй шаббода. |
* * * Oy yuzida tillarang jilo, Sambitguldan taralar xush bo`y, Kezmoq, na soz, quvnoq va xushbo`y Moviy o`lka sukuti aro. Yiroqlarda Bag`dod. Bir zamon Shahrizoda yashagan diyor. Ul sanamga endi ne darkor, Xazon bo`lmish jannat guliston. Ul sharpalar singmishdir yerga, Dev, parilar bo`lmishdir tuproq, Bosh egma, ey sayyoh, qabrga, Arvohlarga solmagin quloq. Atrofga boq, qanchalar barqut! Dudog`ingni tortar chechaklar. Dushmanga ham do`stlik qo`lin tut, Yorug` bo`lsin ko`nglim, desang gar. O`yna, sendan ne qolur o`lsang, Visol aylab ishq boliga to`y, O`liklarga sig`inmoq bo`lsang, Tiriklarni o`z holiga qo`y. Shunday degan Shahrizoda ham, Barglar aytar yana bir bora. Bu dunyoda armonsiz odam Bechoralar ichra bechora. |
* * * Ой юзида тилларанг жило, Самбитгулдан таралар хушбўй, Кезмоқ на соз қувноқ ва хушрўй Мовий ўлка сукути аро. Йироқларда Боғдод. Бир замон Шаҳризода яшаган диёр. Ул санамга энди не даркор, Хазон бўлмиш жаннат гулистон. Ул шарпалар сингибди ерга, Дев, парилар бўлмишдир тупроқ, Бош эгма, эй сайёҳ, қабрга, Арвоҳларга солмагин қулоқ. Атрофга боқ, қанчалар барқут! Дудоғингни тортар чечаклар. Душманга ҳам дўстлик қўлин тут, Ёруғ бўлсин кўнглим, десанг гар. Ўйна, сендан не қолур ўлсанг, Висол айлаб ишқ болига тўй, Ўликларга сиғинмоқ бўлсанг, Тирикларни ўз ҳолига қўй. Шундай деган Шаҳризода ҳам, Барглар айтар яна бир бора, Бу дунёда армонсиз одам Бечоралар ичра бечора. |
* * * Xurosonda bir darboza bor, Ostonasi gulga ko`milgan. Unda yashar bir pari ruxsor, Xurosonda bir darboza bor, Hayhot, uni ocholmadim man. Qo`llarimda kuch ham yetarli, Sochlarimdan oltin rang olgan. Asir etdi meni ul pari, Qo`lda garchi kuchim yetarli, Ul eshikni ocholmadim man. Mardligim ne ishq maydonida, Ayting, kimga qilay sharhi g`am, Sevmas bo`lsa Shahi jonidan, Ul eshikni ocholmas bo`lsam, Mardligim ne ishq maydonida?! Yana tushdi Rus sari yo`lim, Eron, sendan ketgummi hali? Nahot, seni boz ko`rmas bo`ldim Ona yurtga mehrim tufayli? Yana tushdi Rus sari yo`lim. Xayr endi, xayr, parizod! Darbozangni ocholmasam-da, Shiring g`aming birla umrbod Kuylab o`tay seni o`lkamda. Xayr endi, xayr, parizod! |
* * * Хуросонда бир дарвоза бор, Остонаси гулга кўмилган. Унда яшар бир парирухсор, Хуросонда бир дарвоза бор, Ҳайҳот, уни очолмадим ман. Қўлларимда куч хам етарли, Сочларимдан олтин ранг олган, Асир этди мени ул пари, Қўлда гарчи кучим етарли, Ул эшикни очолмадим ман. Мардлигим не ишқ майдонида. Айтинг, кимга қилай шархи ғам?! Севмас бўлса Шаҳи жонидан, Ул эшикни очолмас бўлсам, Мардлигим не ишқ майдонида?! Яна тушди Русь сари йўлим, Эрон, сендан кетгумми ҳали. Нахот, сени боз кўрмас бўлдим? Она-юртга меҳрим туфайли Яна тушди Русь сари йўлим. Хайр энди, хайр, паризод! Дарвозангни очолмасам-да, Ширин ғаминг бирла умрбод Куйлаб ўтай сени ўлкамда. Хайр энди, хайр, паризод! |
* * * Firdavsiyning moviy diyori, Ko`pni ko`rgan, ey ko`hna diyor! O`ychan nigoh, ko`zi zangori O`rusingni unutma zinhor! Firdavsiyning moviy diyori. Ajoyibsan, go`zalsan, Eron, Bog`laringda lolayu nargiz, Ular menga olis, bepoyon Bir o`lkani eslatar har kez. Ajoyibsan, go`zalsan, Eron. Sipqorurman eng so`nggi bora Sharob yanglig` mushkin buyingni, Jonim Shahi, dilbar kuyingni Ayrilarkan sendan, ne chora, Tinglagayman eng sunggi bora! Kuying mangu qalbimda qolar, Seni aslo unutmam, jonon! Tog`lar oshib, kezib sahrolar, Sen haqingda kuylayman doston, Kuying mangu qalbimda qolar. G`amlaringdan qo`rqmasman sira, Faqat meni saqla yodingda, Rus haqida bir kuy qoldiray, Meni esla kuylar oningda, Qo`shiq, bo`lib yashay yoningda. |
* * * Фирдавсийнинг мовий диёри, Кўпни кўрган эй, кўҳна диёр! Ўйчан нигоҳ, кўзи зангори Ўрусингни унутма зинҳор! Фирдавсийнинг мовий диёри. Ажойибсан, гўзалсан, Эрон, Лолаларинг бамисли чироқ, Улар менга олис бепоён. Бир ўлкани эслатар ҳарчоқ, Ажойибсан, гўзалсан, Эрон. Сипқорурман энг сўнгги бора Шароб янглиғ мушкин бўйингни, Жоним Шаҳи, дилбар куйингни Айриларкан сендан, начора, Тинглагайман энг сўнгги бора! Куйинг мангу қалбимда қолар, Сени асло унутмам, жонон! Тоғлар ошиб, келиб саҳролар Сен хақингда куйлайман достон, Куйинг мангу қалбимда қолар. Ғамларингдан қўрқмасман сира, Фақат мени сақла ёдингда, Русь ҳақида бир куй қолдирай! Мени эсла куйлар онингда, Қўшиқ бўлиб яшай ёнингда. |
* * * Shoir bo`lmoq — bu-ku tayin gap — O`z joningni o`rtamoq, faqat. Xanjar urib nozik taningga, O`zgalarga baxsh etmoq lazzat. Shoir bo`lish — borliqni kuylash, Senga ko`proq, bo`lsin deb oshkor. Bulbul ko`ngli bularmi hech g`ash, Qilar ekan bir kuyni takror?! O`zgalarning ovozi bilan To`tiqush ham biyrondir, ammo Kuyla faqat o`z sozing bilan Qurbaqadek bo`lsa ham hatto. Qur’onda man’ etmish Muhammad Lab urma deb hatto sharobga, Shoir ichar shuning-chun ham may, Tashlar ekan o`zni azobga. Shoir kelib yori oldiga Yot qo`ynida ko`rsa uni gar, O`t solsa-da alam qalbiga, Qiz ko`ksiga urmaydi xanjar, — Rashkda yonib, ko`nglida tug`yon, Mungli kuylab tashlaydi qadam: «Mayli, o`lay xoru sargardon, Taqdirimda bor ekan bu ham». |
* * * Шоир бўлмоқ — бу-ку тайин гап — Ўз жонингни ўртамоқ фақат. Ханжар уриб нозик танингга, Ўзгаларга бахш этмоқ лаззат. Шоир бўлмоқ — кенгликни куйлаш, Сенга кўпроқ бўлсин деб ошкор. Булбул кўнгли бўларми ҳеч ғаш — У қилади бир куйни такрор?! Ўзгаларнинг овози билан Тўтиқуш ҳам бийрондир, аммо, Куйла фақат ўз созинг билан, Қурбақадек бўлса ҳам ҳатто. Қуръонда ман этмиш Муҳаммад Лаб урма деб ҳатто шаробга. Шоир ичар шунинг-чун ҳам май Ташлар экан ўзни азобга. Шоир келиб ёри олдига Ёт қўйнида кўрса уни гар, Ўт солса-да алам қалбига, Қиз кўксига урмайди ханжар. Рашкда ёниб, кўнгилда туғён Аста куйлаб ташлайди қадам: «Майли, ўлай хору саргардон, Тақдиримда бор экан бу ҳам». |
* * * Bir juft oqqush jonon qo`llari Sho`ng`ir oltin sochlarim aro. Bu dunyoda odamlar bari Ishqni kuylar takror va takror. Kuylaganman men ham bir mahal, Bukun yana takrorlar ko`ngil. Otash so`zim boisi o`shal, Nafis she’rim sababi ham ul. Jon-joningga singsa muhabbat, Qalb ko`ksingda oltin tosh bo`lur, Baxsh etolmay kuyga harorat, Tehron uzra oy ham fosh bo`lur. Qanday yashay endi, bilmayman, Yo Shahi-la kechsin tunlarim. Qariganda yo qilay armon Ishqni kuylab o`tgan kunlarim. Har kimda bir o`zgacha e’zoz, Har kimda bir o`zgacha xavas. Gar eroniy kuylolmasa soz, Bilingki, u sherozlik emas. Men hakimda ayting, kimki bu Kuyim tinglab meni so`rsa gar, U bundan ham soz kuylardi-yu, Xarob qildi o`shal oqqushlar. |
* * * Бир жуфт оққуш — жонон қўллари Шўнғир олтин сочларим аро. Бу дунёда одамлар бари Ишқни куйлар такрор ва такрор. Куйлаганман мен ҳам бир маҳал, Бугун яна такрорлар кўнгил, Оташ сўзим боиси ўшал, Нафис шеърим сабаби ҳам ул. Жон-жонингга сингса муҳаббат Қалб кўксингда олтин тош бўлур. Бахш этолмай куйга ҳарорат Теҳрон ойи кўкда фош бўлур. Қандай яшай энди, билмайман, Ё Шаҳи-ла кечсин тунларим. Қариганда ё қилай армон Ишқни куйлаб ўтган кунларим. Ҳар кимда бир ўзгача эъзоз, Ҳар кимда бор ўзгача ҳавас. Гар Эроний куйлолмаса соз, Билингки, у шерозлик эмас. Мен ҳақимда айтинг, кимки бу Куйим тинглаб мени сўрса гар. У бундан ҳам соз куйларди-ю, Хароб қилди ўшал оққушлар. |
* * * Nechun ma’yus taratar ziyo Oy Xuroson chamanlariga? Rus bag`rida kezaman go`yo Cho`mib oqshomm tumanlariga. Shunday deya, ey go`za La’lim, Shamshodlardan so`radim savol. Bu sir bizga emasdir ma’lum, Degan kabi boqdi ular lol. «Ne uchun oy ma’yus sochar nur?» Chechaklarni tutdim so`roqqa: Ular dedi: guldan so`rab ko`r Sahar payti kirganda boqqa. Gul tebratdi asta shoxini, Tilga kirib so`yladi gulbarg: «Uzga bilan bo`ldi Shahina, O’pdi bu kech ag`yorni dilbar». Dedi yoring:«Qaydan bilar rus, Qo`shiq, unga ham tanu ham jon». Shuning uchun oy boqar ma’yus, Shuning uchun yuzida yo`q qon. Ne jafolar ko`rmadi olam, Xiyonatu ko`z yoshdan xunlar. Lekin, mayli, har na bo`lsa ham, Mo’tabardir nafarmon tunlar. |
* * * Нечук маъюс таратар зиё Ой Хуросон чаманларига. Русь бағрида кезаман гўё Чўмиб оқшом туманларига. Шундай дея, эй гўзал Лаълим, Шамшодлардан айладим савол. Бу сир бизга эмасдир маълум, Деган каби боқди улар лол. «Не учун ой маъюс сочар нур?» Чечакларни тутдим сўроққа. Улар деди: гулдан сўраб кўр Саҳар пайти кирганда боққа. Гул тебратди аста шохини, Тилга кириб сўйлади гулбарг, «Ўзга билан бўлди Шаҳина, Ўпди бу кеч ўзгани дилбар». Деди ёринг: «Қайдан билар рус, Қўшиқ унга ҳам тану ҳам жон». Шунинг учун ой боқар маъюс, Шунинг учун юзида йўқ қон. Не жафолар кўрмади олам, Хиёнату кўз ёшдан хунлар. Лекин, майли, ҳар на бўлса ҳам Мўътабардир нафармон тунлар. |
* * * Talpinma ko`p, devona ko`ngil, Barchamizdan yuz o`girmish baxt. Shafqat tilar gadolar faqat… Talpinma ko`p, devona ko`ngil. Fusunkor oy kiyib zar libos, Shu’la to`kar kashtanlar uzra. Qo`yib La’lim siynasiga bosh, Niqobini tortaman yuzga. Talpinma ko`p, devona ko`ngil. Biz barchamiz go`dakmiz bir oz, Goh, ko`zda yosh, goh labda kulgu. Bo`lmish ushbu dunyoda meros Odamlarga shodlik va qayg`u, Talpinma ko`p, devona ko`ngil. Ko`rganman ko`p elatlarni men, Tole izlab kezganman jahon. Yuragimning ezgu istagin Endi ortiq qidirmam sarson, Talpinma ko`p, devona ko`ngil. Umidim bor hayotdan hali, Tugamagan ko`nglimda bardosh, Kel, bir nafas orom ol, qalbim, Uxla, qo`yib yor ko`ksiga bosh, Umidim bor hayotdan hali. Zora taqdir boshimiz silab, Saodatga yor etsa bizni, Tole bulbul ovozi bilan Allalasa pok sevgimizni, Talpinma ko`p, devona ko`ngil. |
* * * Талпинма кўп, девона кўнгил, Барчамиздан юз ўгирмиш бахт. Шафқат тилар гадолар фақат… Талпинма кўп, девона кўнгил. Фусункор ой кийиб зар либос, Шуъла тўкар каштанлар узра: Қўйиб Лаълим сийнасига бош, Пардасини тортаман юзга. Талпинма кўп, девона кўнгил. Биз барчамиз гўдакмиз бир оз, Гоҳ кўзда ёш, гоҳ лабда кулгу, Бўлмиш ушбу дунёда мерос Барчамизга шодлик ва қайғу. Талпинма кўп, девона кўнгил. Кўрганман кўп элатларни мен, Толе излаб кезганман жаҳон. Юрагимнинг эзгу истагин Энди ортиқ қидирмам сарсон. Талпинма кўп, девона кўнгил. Умидим бор ҳаётдан ҳали, Тугамаган кўнглимда бардош, Кел, бир нафас ором ол, қалбим, Ухла қўйиб ёр кўксига бош, Умидим бор ҳаётдан ҳали. Зора тақдир бошимиз силаб, Саодатга ёр этса бизни, Толе булбул овози билан Аллаласа пок севгимизни. Талпинма кўп, девона кўнгил. |
SINGLIM SHURAGA Bu dunyoda men bir yo`lovchi, Shodon menga qo`l silki, erkam. Xuddi shunday tinch, erkalovchi Ziyo to`kar kuz fasli oy ham. Isinarman oyning taftiga, Ilk bor undan orom olar jon. Allaqachon sungan sevgiga Umid bog`lab yashayman hamon. Bunga bois — shu makonimiz Shu yer — oppoq, sho`r manglay turbat, Qaylardadir toptalgan nomus, Kimlardadir qadrdon g`urbat. Yashirmayman, har kim ham bilar: Boshqa-boshqa emas, jon singil, Ikkimiz ham bir sevgi bilan Shu vatanga qo`yganmiz ko`ngil. |
СИНГЛИМ ШУРАГА Бу дунёда мен бир йўловчи, Шодон менга қўл силки, эркам. Худди шундай тинч, эркаловчи Зиё тўкар куз фасли Ой ҳам. Исинурман Ойнинг тафтига, Илк бор ундан ором олар жон. Аллақачон сўнган севгига Умид боғлаб яшайман ҳамон. Бунга боис — шу маконимиз, Шу ер — оппоқ, шўр манглай турбат, Қайлардадир топталган номус, Кимларгадир қадрдон ғурбат. Яширмайман, ҳар ким ҳам билар: Бошқа-бошқа эмас, жон сингил, Иккимиз ҳам бир севги билан Шу ватанга қўйганмиз кўнгил. |
* * * Dalalar oq kiygan, oqargan oy ham, Kafanga o`ralib yotibdi o`lkam. O`rmonlarda yig`lar oq qayinlar jim, Bu yerda kim o`lgan? Balki men o`zim?.. |
* * * Далалар оқ кийган, оқарган ой ҳам, Кафанга ўралиб ётибди ўлкам. Ўрмонларда йиғлар оқ қайинлар жим, Бу ерда ким ўлган? Балки мен ўзим?.. |
* * * Shoir, tun qo`ynidan nima izlading, Chiqdingmi oyga she’r bitmok o`yida! Ko`pdan xira tortmish mening ko`zlarim Muhabbat, kartayu sharob ko`yida. Ko`k uzra suzadi sokin oymoma, Shunchalar oydinki, tinadi nigoh. Men toppon xotinga tikkandim, ammo Sho`rimga tuz qarg`a chiqibdi, e voh! |
* * * Шоир, тун қўйнидан нима изладинг, Чиқдингми ойга шеър битмоқ ўйида! Кўпдан хира тортмиш менинг кўзларим Муҳаббат, картаю шароб кўйида. Кўк узра сузади сокин оймома, Шунчалар ойдинки, тинади нигоҳ, Мен топпон хотинга тиккандим, аммо Шўримга туз қарға чиқибди, э воҳ! |
* * * Xayr endi, xayr, do`stginam, Bag`rimdasan, ko`ngil malhami. Muqarrar bu ayriliqning ham Visoli bir oldinda hali. Xayr, do`stim, so`zga ochma lab, Qo`y, men uchun o`rtama bag`ir, Bu hayotda o`lmoq-ku bor gan, Yashamoq ham yangimas, axir! |
* * * Хайр энди, хайр дўстгинам, Бағримдасан, кўнгил малҳами. Муқаррар бу айрилиқнинг ҳам Висоли бор олдинда ҳали. Хайр, дўстим, сўзга очма лаб, Қўй, мен учун ўртама бағир, Бу ҳаётда ўлмоқ-ку бор гап, Яшамоқ ҳам янгимас, ахир! |